Cấu tạo thang máy và nguyên lý hoạt động của thang máy, giải thích đơn giản, dễ hiểu nhất

Thang máy là thiết bị không thể thiếu trong các tòa nhà, chung cư, bệnh viện dùng để vận chuyển người và hàng hóa giúp cho việc đi lại thuận tiện hơn. Cấu tạo thang máy rất phức tạp, người sử dụng khó có thể hiểu được.

Bài viết dưới đây của Mitsu Japan sẽ giúp bạn hiểu rõ cấu tạo và nguyên lý hoạt động của thang máy mà không cần biết quá nhiều về kỹ thuật.

Cấu tạo thang máy gia đình

Thang máy gia đình thường có cấu trúc đơn giản hơn so với thang máy thương mại, tuy nhiên vẫn bao gồm các bộ phận chính sau:

• Cabin: Khoang chứa người và hàng hóa.
• Đối trọng: Giúp cân bằng trọng lượng của cabin.
• Hệ thống điều khiển: Điều khiển hoạt động của thang máy.
• Hệ thống truyền động: Bao gồm động cơ, dây cáp và ròng rọc, giúp cabin di chuyển lên xuống.
• Hệ thống an toàn: Đảm bảo an toàn cho người sử dụng, bao gồm phanh an toàn, bộ giới hạn tốc độ và thiết bị báo động.
• Cửa tầng và cửa cabin: Cho phép ra vào thang máy.
• Ray dẫn hướng: Hướng dẫn cabin di chuyển theo phương thẳng đứng.

Cấu tạo thang máy có phòng máy 

Thang máy có phòng máy có cấu tạo phức tạp hơn thang máy gia đình, bao gồm thêm phòng máy chứa động cơ và hệ thống các thiết bị điều khiển.

Ưu điểm thang máy có phòng máy:

• Nhân viên kỹ thuật kiểm tra linh kiện và bảo trì bảo dưỡng dễ dàng hơn.

Nhược điểm thang máy có phòng máy:

• Tốn chi phí thiết kế phòng máy.
• Những công trình hạn chế chiều cao không thể lắp đặt được.

Chức năng của từng bộ phận trong thang máy có phòng máy:

STT	Chi tiết	Chức năng
1	Bộ giảm chấn	Thiết bị an toàn được thiết kế để dừng cabin hoặc đối trọng khi chúng đi xuống quá giới hạn cho phép và hấp thụ chấn động của cabin hoặc đối trọng khi chúng va vào thiết bị này.
2	Cabin	Khoang vận chuyển hàng khách hoặc hàng hóa
3	Khung cabin	Khung đỡ cabin
4	Xích bù trừ	Xích bù trừ khối lượng cáp tải
5	Tủ điện	Tủ điều khiển hoạt động của thang máy
6	Đối trọng	Cân bằng khối lượng cabin
7	Bộ chống quá tốc	Thiết bị với chức năng phát hiện quá tốc
8	Cáp của bộ chống quá tốc	Cáp được nối với bộ chống quá tốc để kích hoạt thắng cơ.
9	Puli căng cáp của bộ chống quá tốc	Tạo độ căng thích hợp cho cáp của bộ chống quá tốc
10	Ray dẫn hướng	Ray hướng dẫn cho cabin và đối trọng di chuyển theo chiều thẳng đứng
11	Shoe dẫn hướng	Thiết bị dẫn hướng cabin và đối trọng chạy dọc theo ray dẫn hướng
12	Cáp tải	Cáp nối cabin và đối trọng để truyền lực dẫn động của máy kéo đến cả cabin lẫn đối trọng
13	Bộ truyền cửa tầng	Thiết bị mở và đóng cửa tầng
14	Bộ báo tải	Thiết bị xác định tải trọng cabin
15	Thắng cơ	Thiết bị dừng cabin khi bộ chống quá tốc được kích hoạt do quá tốc
16	Puli treo cabin	Puli để treo cabin và đối trọng bằng cáp tải
17	Máy kéo	Di chuyển cabin bằng cáp tải
18	Cáp hành trình	Cáp cung cấp tín hiệu và nguồn điện cho cabin

Cấu tạo thang máy không phòng máy  

Thang máy không phòng máy có thiết kế đẹp, nhỏ gọn, các thiết bị đều đặt trong hố thang máy.

Ưu điểm:

Các công trình hạn chế chiều cao có thể lắp đặt được.

Tiết kiệm được chi phí lắp phòng máy.

Thiết kế đẹp, hiện đại.

Nhược điểm:

Khó khăn trong việc bảo trì, bảo dưỡng.

Chức năng của từng bộ phận trong thang máy không phòng máy:

STT	Chi tiết	Chức năng
1	Bộ giảm chấn	Thiết bị an toàn được thiết kế để dừng cabin hoặc đối trọng khi chúng đi xuống quá giới hạn cho phép và hấp thụ chấn động của cabin hoặc đối trọng khi chúng va vào thiết bị này.
2	Cabin	Khoang vận chuyển hàng khách hoặc hàng hóa
3	Bộ truyền cửa cabin	Thiết bị mở và đóng cửa cabin
4	Khung an toàn trên đầu cabin	Khung an toàn được sử dụng để ngăn người làm việc tránh bị rơi xuống hố thang máy trong quá trình bảo trì hoặc kiểm tra trên đầu cabin
5	Tủ điện	Tủ điều khiển hoạt động của thang máy
6	Đối trọng	Cân bằng khối lượng cabin
7	Bao che đối trọng	Tấm bảo vệ để người làm việc không tiếp xúc với đối trọng khi bảo trì hoặc kiểm tra trong hố thang máy
8	Bộ chống quá tốc	Thiết bị phát hiện quá tốc
9	Cáp của bộ chống quá tốc	Cáp được nối với bộ chống quá tốc để kích hoạt thắng cơ
10	Puli căng cáp của bộ chống quá tốc	Tạo độ căng thích hợp cho cáp của bộ chống quá tốc
11	Ray dẫn hướng	Ray hướng dẫn cho cabin và đối trọng di chuyển theo chiều thẳng đứng
12	Shoe dẫn hướng	Thiết bị dẫn hướng cabin và đối trọng chạy dọc theo ray dẫn hướng
13	Hộp vận hành HIP	Thiết bị được lắp đặt ở tầng trên cùng để vận hành cabin trong quá trình bảo trì hoặc kiểm tra
14	Cáp tải	Cáp nối cabin và đối trọng để truyền lực dẫn động của máy kéo đến cả cabin lẫn đối trọng
15	Bộ truyền cửa tầng	Thiết bị mở và đóng cửa tầng
16	Bộ báo tải	Thiết bị xác định tải trọng cabin
17	Thắng cơ	Thiết bị dừng cabin khi bộ chống quá tốc được kích hoạt do quá tốc
18	Máy kéo	Di chuyển cabin bằng cáp tải
19	Cáp hành trình	Cáp cung cấp tín hiệu và nguồn điện cho cabin

Cấu tạo và công dụng chi tiết từng thiết bị thang máy

Chi tiết cấu tạo thang máy gồm những bộ phận sau: cabin, đối trọng, hệ thống điều khiển, hệ thống truyền động, hệ thống an toàn, cửa tầng, cửa cabin, ray dẫn hướng…

• Cabin: Khoang vận chuyển người và hàng hóa, được thiết kế đúng tải trọng giúp đảm bảo an toàn và thoải mái.
• Đối trọng: Giúp cân bằng trọng lượng của cabin, giảm tải cho động cơ.
• Hệ thống điều khiển: bao gồm các nút bấm, bảng điều khiển và bộ xử lý trung tâm. Giúp điều khiển hoạt động của thang máy trơn chu, không bị lỗi.
• Hệ thống truyền động: đây là hệ thống giúp cabin di chuyên lên xuống giữa các tầng, bao gồm: động cơ, dây cáp và ròng rọc.
• Hệ thống an toàn: bao gồm phanh an toàn, bộ giới hạn tốc độ, thiết bị báo động và hệ thống cứu hộ tự động.
• Cửa tầng và cửa cabin: cho phép ra vào thang máy, kết hợp với hệ thống an toàn đảm bảo an toàn khi đóng mở cửa.
• Ray dẫn hướng: giúp cabin di chuyển theo phương thẳng đứng, không bị lệch khỏi đường ray.

Nguyên lý hoạt động của thang máy

Hướng dẫn cách sử dụng thang máy đơn giản

• Chọn tầng: Nhấn nút chọn tầng mong muốn.
• Đợi thang đến: hãy nhìn trên bản điều khiển, đèn báo hiệu sẽ cho biết thang đang đến tầng nào.
• Vào thang: Khi cửa mở, bạn sẽ bước vào thang và đứng gọn vào bên trong.
• Ra khỏi thang: Khi đến tầng mong muốn thang máy sẽ dừng lại, cửa sẽ mở. Bước ra khỏi thang và tránh chắn cửa.

Lưu ý:

• Không sử dụng thang máy khi có hỏa hoạn.
• Không cố gắng mở cửa thang khi thang đang di chuyển.
• Khi gặp sự cố, hãy bình tĩnh và nhấn nút báo động.

Nguyên lý hoạt động của thang máy khi mất điện

Hiện nay, các hãng thang máy đều trang bị hệ thống an toàn khi mất điện, một hệ thống không thể thiếu cho thang máy.

Khi nhà bạn mất điện, thang máy sẽ tự động kích hoạt hệ thống cứu hộ tự động. Hệ thống này sử dụng nguồn điện dự phòng trong bộ lưu trữ, để đưa cabin đến tầng gần nhất và mở cửa, lúc này bạn chỉ cần đi ra ngoài mà không gặp bất kỳ nguy hiểm nào.

Nguyên lý hoạt động của thang máy khi hỏa hoạn

Nên nhớ, khi xảy ra hỏa hoạn thì không nên đi thang máy.

Nếu bạn đang bên trong thang máy thì : khi có hỏa hoạn xảy ra, thang máy đã được lập trình để di chuyển đến tầng trệt hoặc tầng được chỉ định làm nơi tập kết an toàn.

Hệ thống chống cháy của thang máy sẽ ngăn chặn sự lan truyền của lửa và khói vào bên trong cabin.

Làm thế nào để thang máy hoạt động hiệu quả và an toàn? 

Thời gian qua, khá nhiều thang máy bị rơi, khả năng cao là chủ đầu tư không bảo trì bảo dưỡng thang máy đúng hạn.

• Bảo trì bảo dưỡng định kỳ: việc thực hiện bảo trì bảo dưỡng định kỳ, sẽ giúp thang máy vận hành an toàn và kéo dài độ bền của thang.
• Sử dụng thang máy đúng cách: khi bên trong cabin thì không đùa giỡn, nhảy nhót, không được chở quá tải, không cố gẳng mở cửa khi thang máy đang di chuyển.
• Báo cáo sự cố cho ban quản lý: khi sử dụng thang máy công cộng nếu gặp bất kỳ sự cố nào, hãy liên hệ ngay đến hotline trên cabin để kịp thời phát hiện và xử lý.